Historia mediów polonijnych w Stanach Zjednoczonych

Historia mediów polonijnych w Stanach Zjednoczonych

Odbiorcy mediów polonijnych

Od samego początku powstawania pism polonijnych w Stanach Zjednoczonych, czytelnicy przynależeli do polskich parafii, które odgrywały ważną rolę w ich życiu. Wokół kościołów Polacy osiedlali się i prowadzili wspólne życie. W 1854 roku powstała pierwsza polska parafia rzymskokatolicka w Panna Maria w Teksasie. W tym samym roku została założona również pierwsza polska osada rolnicza Ślązaków w Teksasie. Górale przekazywali dalszym pokoleniom gwarę, folklor, ale przede wszystkim żywą wiarę katolicką. W 1885 roku zostało zbudowane seminarium duchowne w Orchard Lake w Detroit. W archidiecezji chicagowskiej pracowali wówczas księża polskiego pochodzenia. Koadiutorem biskupa był Polak Paweł Rhode, a w 1967 ks. Jan Król został kardynałem. W połowie lat 30 XX wieku w większych miastach od 60-70% Polonii należało do polskich kościołów, a na terenach wiejskich było ich znacznie więcej 90-93%. Statystyki pokazują, że w 1870 roku istniało w USA 17 polskich parafii katolickich, a w 1920 roku liczba ta wzrosła do 720. Ksiądz Kruszka w książce Historia Polska w Ameryce pisał o silnej więzi polskiej parafii z życiem polonijnym. W publikacji tej zostały opisane losy Polaków, które związane są nieodłącznie z życiem kościoła. Po pierwszej wojnie światowej ta sytuacja zmieniała się, gdyż mniej Polaków migrowało do Stanów Zjednoczonych z powodu większych restrykcji prawnych. Do miast zaczęła przybywać ludność murzyńska i latynoska, dlatego też osoby polskiego pochodzenia przemieszczały się na obrzeża. Spowodowało to zamknięcie wielu polskich kościołów lub łączenie ich w większe ośrodki parafialne. Po drugiej wojnie światowej prasa polsko- amerykańska nie skupiała się już tak bardzo przy polskim kościele jak przedtem.

Historia prasy polonijnej

Prasa polonijna w USA odgrywa bardzo ważną rolę w życiu Polonii amerykańskiej od początków jej istnienia do dzisiaj. Jest ona związana z klasą, grupą bądź organizacją społeczną. Prasa tworzona przez emigrantów z Polski powstawała z inicjatywy jednostek, spółek i organizacji. Słowo pisane było żywym ogniwem, łączącym polskie parafie, placówki społeczne i kulturalne w jedną wspólnotę. Autorzy artykułów w czasopismach poruszali tematy i opisywali problemy, które były najważniejsze dla grupy w konkretnym czasie. Na samym początku redaktorzy tworzący prasę nie zawsze byli przygotowani intelektualnie i redakcyjnie, dlatego pojawiające się teksty były ubogie treściowo i nie zawsze poprawnie napisane. Pomimo, że pisma wydawane przez Polaków podają wiadomości dotyczące organizacji polonijnych, to przede wszystkim mają za zadanie pielęgnować polskie tradycje, propagować rocznicowe obchody, uroczystości i zachować znajomość języka polskiego wśród Polaków mieszkających w Stanach Zjednoczonych. Bardzo ważne dla czytelników są wiadomości pochodzące z ojczyzny. Emigranci czytają prasę polską ze względów sentymentalnych. Chcą oni na obcej ziemi zdobywać rzetelne informacje w ojczystym języku. Wielu ludzi nie zna na tyle dobrze angielskiego, aby zrozumieć teksty z prasy amerykańskiej.

Można zauważyć różnice pomiędzy pismami wydawanymi w Ameryce i Polsce, gdzie tematyka była bardziej rozbudowana, obejmująca wiele problemów z zakresu różnych dziedzin życia. W pismach tworzonych przez Polonię w USA język był prosty, zrozumiały dla czytelnika. „Ważne było słowo, które potrafi sięgnąć do duszy i do serca polskiego wychodźcy, a nie piękny styl obleczony w górnolotne frazesy” – mówił językoznawca ks. Jan Piekoszewski. Zdarzało się, że niektórzy redaktorzy polonijnej prasy w swoich artykułach posługiwali się gwarą polsko-amerykańską. Dodawali oni angielskie słowa takie jak: bill, rent, clerk.. Historię rozwoju prasy polskiej w Stanach Zjednoczonych można podzielić na trzy okresy. Pierwszy z nich obejmował pierwsze lata osiedlania Polaków w Nowym Świecie do 1870 roku. Był to czas kształtowania się dziennikarstwa wśród Polonii na ziemi amerykańskiej. Ówcześni emigranci byli często uchodźcami politycznymi, działaczami wojskowymi, którzy wyjechali z ojczyzny po powstaniach. Część z nich chciała wrócić do wolnej Polski. W 1841 roku powstał organ prasowy „Poland”, wydawany w Nowym Yorku, który informował o sprawach Polski. Pismo to rozpadło się po czwartym wydaniu. Pierwszym polskim pismem drukowanym w 1842 roku w Nowym Yorku, które istniało przez krótki okres czas był „Poland Historical, Monumental and Picturesque”. Autorami tego czasopisma byli Paweł Sobolewski i Eustachy Wyszyński.

Początki prasy polskojęzycznej w Stanach Zjednoczonych przypadają na 1863 rok. W tym czasie w Nowym Yorku powstało „Echo z Polski”, później zmieniło nazwę na „Echo Polskie”. To pismo było poświęcone głównie sprawie powstania styczniowego, jednak przestało istnieć w 1865 roku z powodów ideowych. Ostatnimi tytułami prasowymi w tym okresie były „Światło” i „Gazeta Nowojorska”. Najbardziej rozwijała się prasa polska w okresie od 1870 do 1930 roku, z powodu największej emigracji Polaków do USA. Dziesiątki tysięcy Polaków decydowało się zostawić swój kraj, udać się w daleką i ryzykowną podróż statkiem za ocean, by zapewnić lepszy byt sobie i rodzinie. Wtedy też ukazywała się w większości prasa katolicka. W 1874 roku w Detroit zaczęła być drukowana „Gazeta Katolicka”, rok później w Chicago z dodatkiem „Dzień Święty”, w którym były zawarte informacje na temat życia religijnego.

 

W latach siedemdziesiątych XIX wieku ukazywały się czasopisma

„Orzeł Polski” w Missouri i Waszyngtonie w latach (1870-1872), „Pielgrzym” (1872-1874) w Union Missouri, „Przyjaciel Ludu” w Pittsburghu (1876-1882), Patriota (1891) w Filadelfii „Kurier Nowojorski” (1875-1878), „Goniec Polski” w South Bend w stanie Indiana, „Głos Polek” (1901) w Chicago, „Głos Narodu” (1903) w New Jersey i inne pisma przedstawiające sytuację Polski47. W Nowym Yorku w latach (1879-1881) było drukowane czasopismo „Ogniwo” przez Teodora Janickiego. Prowadził go Stanisław Artwiński, emigrant polityczny, absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego. W pierwszym numerze „Ogniwa” na pierwszej stronie w artykule Odezwa do Polaków napisano o zasługach Kazimierza Pułaskiego dla oswobodzenia Stanów Zjednoczonych spod dominacji brytyjskiej.

Warto wspomnieć również o dzienniku „Kurier Polski” ukazującym się w Milwaukee od 23 czerwca 1888 roku, który zajmował się sprawami politycznymi zwracając przy tym uwagę na budowanie siły politycznej Polski. W pierwszym numerze gazety można było przeczytać: „I w miejscowej polityce naszej rozpoczyna się ruch na dobre. Jak wiadomo przypadają wybory gubernatora, innych urzędników powiatu Milwaukee, posłów i posła do kongresu”. Należy podkreślić, że tygodniki i dwutygodniki największych polonijnych organizacji: Związku Narodowego Polskiego (1880), Zjednoczenia Polskiego Rzymsko-Katolickiego (1873), Związku Polek (1899) czy Związku Sokolstwa Polskiego w Ameryce (1894) istnieją od czasu powstania tychże organizacji. Każdy członek tych stowarzyszeń był zobowiązany do czytania czasopism i zapoznawania się z ideą zrzeszenia. W 1869 roku Piotr Kiołbassa, założyciel ZPRK napisał „My przecie Polacy powinniśmy zachować narodowość polską, bo ta po Panu Bogu jest nam najmilsza”.

Polonia w USA znalazła się w grupie zbiorowości etnicznej wydającej najwięcej gazet i czasopism. Według badań z 1919 roku prasa polonijna pod względem nakładów znalazła się na czwartym miejscu za niemiecką (328 tytułów, 2,3 mln. egz.), żydowską (42 tytuły, 858 tys. egz.) i francuską (140 tytułów, 830 tys. egz.). Pierwszym pismem polskich emigrantów Związku Narodowego Polskiego istniejącym do dziś był dwutygodnik „Zgoda”. Powstał w 1881 roku, z początku był wydawany w Nowym Yorku, a obecnie w Chicago. Początkowo rozprowadzano go jedynie w prenumeracie dla członków ZNP. Koszt rocznej prenumeraty wynosił 2 dolary, a cena jednego egzemplarza była 2 centy. Od 1985 do 2008 roku redaktorem naczelnym tego czasopisma był Wojciech Wierzewski. Wspominał on, że „Zgoda” była główną, godną zaufania polonijną gazetą. Czasopismo to przez kilka dziesięcioleci było związane z „Dziennikiem Związkowym”. Obecnie jest bezpłatnym miesięcznikiem, rozprowadzanym w ilości 55 tysięcy egzemplarzy wśród członków Związku Narodowego Polskiego. Zawiera artykuły w większości w języku angielskim, ale zdarzają się również teksty po polsku. Redaktorem naczelnym jest Alicja Kuklińska. Z powodu braku czytelników prasa polonijna zmniejsza swój nakład. Obecnie ukazuje się jedynie mała część gazet i czasopism ze wszystkich, które istniały przez lata. Do dzisiaj przetrwały między innymi „Naród Polski” w Chicago, „Gwiazda Polarna” w Stevens Point, Wisconsin. Z dzienników są to: „Dziennik Polski” w Detroit, „Dziennik Związkowy” w Chicago, „Nowy Dziennik” w Jersey City. Polacy wydają również miesięczniki poświęcone tematyce religijnej „Ave Maria” w Buffalo i Nowym Yorku, „Róże Marii” w Stockbridge, Massachusetts czy „Sodalis Polonia” w Orchard Lake, Michigan. W Chicago drukowano przez krótki czas miesięcznik „Medical and Dental Biulletin”,„Weteran” i „Wiadomości Artystyczne”. Jednak wydawanie tych periodyków zakończyło się porażką, z powodu braku zainteresowania i problemów finansowych. W latach 80 XX wieku młodzi potomkowie Polaków mieszkających w Stanach Zjednoczonych tworzyli niektóre tytuły prasy polonijnej w języku angielskim np.: „Polish American World”, „Polish American Journal”, czy „Perspectives”, ale nie przetrwały one do dzisiaj.

W stanie Kolorado od 1 września 2009 roku jest wydawany bezpłatny miesięcznik zatytułowany „Życie Kolorado”. Pismo zostało założone przez Katarzynę Hypsher, a jego przesłaniem jest informowanie o wydarzeniach Polonii w Kolorado. Czasopismo to jest finansowane przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych za pośrednictwem Konsulatu RP w Los Angeles oraz przez reklamodawców. Polacy od 2012 mają do niego dostęp również w kilku innych stanach: Arizonie, Utah, Nowym Meksyku, Kalifornii i Waszyngtonie. Periodyk jest organizatorem wielu polonijnych wydarzeń takich jak: Polonijny Piknik Piłkarski czy Dni Sztuki Polonijnej. Wspiera także polską szkołę w Denver.

+ posts

Comments

No comments yet. Why don’t you start the discussion?

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *