Dr Mira Modelska-Creech
W miesiąc po śmierci gen. Sikorskiego, Churchill i Roosevelt w czasie konferencji „Quadrant” (Quebec) decydują, że po zakończeniu wojny Polska znajdzie się w sferze wpływów Związku Sowieckiego.
W tym samym czasie, decydują o inwazji na Włochy od południa, następnie o ataku na Rzym, Sardynię i Korsykę, a także o inwazji na Francję poprzez kanał La Manche. A więc konferencja w Quebecu była jednym z najważniejszych spotkań Roosevelta z Churchillem w czasie drugiej wojny światowej, albowiem w czasie tej konferencji podjęto ostateczne decyzje w kwestii stosunków aliantów zachodnich ze Związkiem Sowieckim. Konferencja miała miejsce od 14 do 20 sierpnia 1943. Podstawową koncepcję wizji przyszłej Europy zbudowali Churchill i Harriman, a następnie Stalin w czasie konferencji w Moskwie.
W sierpniu 1943 roku oblicze wojny uległo zmianie i szczęśliwy los obrócił się w kierunku aliantów. Na wiosnę 1943 roku armia amerykańska zaatakowała Tunezję, łącząc swoje siły z wojskiem brytyjskim. Siły aliantów zachodnich dominowały również na Morzu Śródziemnym. 9-10 lipca 1943 r. alianci wylądowali na Sycylii (160 tys. żołnierzy). W tym czasie alianci zwyciężyli również w bitwie o Atlantyk.
Inwazja aliantów na obszary kontrolowane przez Francję, trochę zaniepokoiło generała de Gaulle’a. Nie wiedział bowiem, czego można się spodziewać po Amerykanach – czy zdecydują się pozostać we Francji, czy też po zwycięstwie nad faszyzmem, opuszczą ją. Dadzą wolność i pozostawią Francję jako państwo suwerenne.
My jako Polacy powinniśmy, w tym miejscu przypominać aliantom, iż na tym etapie wojny „Enigma” (zainstalowana Bletchley Park 16.08.1939) pracując niezwykle efektywnie, przyczyniała się do zwycięstwa aliantów w II wojnie światowej.
Między 2 a 10 września 1943 r. Churchill i Roosevelt kontynuują rozmowy w Waszyngtonie na temat pozycji aliantów, albowiem już w tym czasie wojska alianckie zajęły Sycylię, a Mussolini został aresztowany, dlatego też omawiano przygotowania do inwazji na północną część Włoch. W wyniku rozmów w Waszyngtonie, zapadła decyzja o przygotowaniach do spotkania z najważniejszym trzecim partnerem, czyli Stalinem. Konferencja trzech mocarstw miała się odbyć w Teheranie.
Ostatecznie 13.101943 Włochy wypowiadają wojnę Niemcom, swojemu wcześniejszemu sojusznikowi.
Między 10 a 30 października 1943 r. na konferencję w Moskwie przybywają Eden (brytyjski minister spraw zagranicznych) i Hull (amerykański sekretarz Stanu), a gospodarzem jest sowiecki komisarz spraw zagranicznych, Mołotow. Jako ciekawostkę przypominamy, że Mołotow był najmłodszym w historii ministrem spraw zagranicznych Związku Sowieckiego. Dyskusja toczy się wokół dwóch najważniejszych tematów: po pierwsze, środków prowadzących do jak najszybszego zakończenia wojny, pozwalających na jej maksymalne skrócenie, a po drugie, wokół problematyki współpracy sojuszników w okresie powojennym.
W największym skrócie stwierdzić należy, że konferencja w Moskwie była tragedią nie tylko dla Polski, ale również Czechosłowacji. Ponadto ustalono, że kapitulacja niemieckich satelitów: Rumunii, Węgier i Finlandii, będzie również akceptowana przez trzy potęgi: Stany Zjednoczone, Wielką Brytanie i Związek Sowiecki. Eden zadeklarował w odniesieniu do stosunków sowiecko-czechosłowackich poparcie, co oznaczało delikatne przekazanie Czechosłowacji pod wpływy sowieckie.
W kwestii polskiej Eden stwierdził, ze Wielka Brytania nigdy nie zagwarantuje polskiej niezależności i suwerenności wobec Związku Sowieckiego. Innymi słowy minister spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii umył ręce od wszelkich wspierających Polskę posunięć.
Pamiętać należy, że na mocy porozumienia o wzajemnej pomocy i współpracy podpisanego tuż przed wojną w 1939 r., Wielka Brytania zobowiązywała się do pomocy i współpracy z Polską, łącznie do wypowiedzenia wojny stronie atakującej Polskę.
W czasie rozmów w Moskwie dało się obserwować całkowity brak porozumienia pomiędzy Hullem i Edenem. Hull robił z uporem wszystko, aby w czasie zebrań nie spotykać się z Edenem.
Wojna wciąż jeszcze trwała, a więc Stany Zjednoczone i Anglia, ażeby oszczędzić własnych żołnierzy potrzebowały 200 dywizji Stalina.
Zdecydowały więc, pozostawić samych sobie, mniejsze państwa Europy Środkowo-Wschodniej, a dokładniej mówiąc, pozostawić je w powojennym świecie kontroli Stalina. Wielu politykom państw zachodnich wydawało się, iż zapłata za te 200 dywizji Stalina, owymi państwami Europy Środkowo-Wschodniej, wydaje się być niewielką ceną do zapłacenia. Tego rodzaju polityka ostatecznie doprowadziła do wzrostu potęgi Stalina, a tym samym do „zimnej wojny”, pomiędzy światem dyktatury bolszewickiej, a światem demokracji wolnorynkowych, co się później określało „zimną wojną pomiędzy Wschodem, a Zachodem.” Tak więc, złamanie pryncypiów moralnych, politycznych i wojskowych rykoszetem uderzyło w nich samych.
Konferencja w Teheranie trwająca od 28 listopada do 3 grudnia 1943 r. była konferencją całkowicie zdominowaną przez Stalina, Roosevelta i Churchilla, ale w gruncie rzeczy była to konferencja, w której po raz pierwszy na taką skalę dominował Stalin.
A jak się to stało?
Przed rozpoczęciem konferencji 28 listopada, 1943 roku, Mołotow, na rozkaz Stalina, oszukańczo i podstępnie, poinformował amerykańskiego ambasadora Harrimana, o zagrożeniu zamachem. Mołotow twierdził, iż Rosjanie otrzymali informację o przygotowaniach do zamachu na uczestników konferencji, dlatego też Sowieci, deklarując zainteresowanie bezpieczeństwem Roosevelta, składają propozycję, aby zamieszkał w specjalnie przygotowanym budynku na terytorium ambasady sowieckiej w Teheranie. Analizując te fakty, można stwierdzić, że Stalin pod pretekstem troski o Roosevelta, myślał o własnym bezpieczeństwie. W tej sytuacji Amerykanie godzą się na opiekuńczość Stalina, co dziś wydawać by się mogło, iż trąci dziecinadą. Niemniej jednak Roosevelt akceptuje propozycję Stalina i w istocie konferencja teherańska odbywa się na terenie willi, czy też kompleksu ambasady sowieckiej w Teheranie. W tej właśnie willi podjęło większość decyzji dotyczących Europy i Dalekiego Wschodu.
To właśnie w Teheranie sprzymierzeńcy oddają Stalinowi kontrolę nad Polską, Rumunią, Węgrami, połową Niemiec, także państwami bałtyckimi: Litwą, Łotwą i Estonią, oraz częścią Jugosławii. Zgadzają się również na przyłączenie Prus Wschodnich do Imperium Sowieckiego. Na Dalekim Wschodzie, Stalin ma otrzymać japońskie Wyspy Kurylskie i połowę Sachalin’u. To wręcz nie do wiary, że tak gigantyczne terytoria Związek Sowiecki miał otrzymać za przyobiecany Ameryce udział w wojnie z Japonią. Japonią w tym czasie była już bardzo bliska klęski, a więc Stalin w negocjacjach tych ograł swego amerykańskiego partnera.
Ustalenia, jakie zapadły w czasie konferencji w Teheranie w odniesieniu do Polski określić można jedynie zdradą, albowiem Polska była jedynym krajem, który odegrał tak fantastyczną i z niczym nieporównywalną rolę w walce z faszyzmem. Jak to ktoś poetycko określił, że na wszystkich frontach w walce z faszyzmem „biło polskie serce” bez względu na orientację polityczną. Dlatego też w tej sytuacji oddanie pierwszego i najwierniejszego alianta, dyktaturze bolszewickiego tyrana, było przykładem bezprecedensowej zdrady państwa polskiego.
Sprawa polska ponownie trafia na wokandę w czasie konferencji w Teheranie, 29 listopada 1943 r. , ale Roosevelt, który prowadził kampanię przed wyborami prezydenckimi i potrzebował polskich głosów do swojego zwycięstwa, prosi Stalina, ażeby decyzje w sprawie Polski utrzymać w tajemnicy. Stalin widząc, iż Roosevelt jest zainteresowany wyborami prezydenckimi, staje się coraz bardziej zuchwały, widząc iż dla Roosevelta, sprawa polska sprowadza się wyłącznie do zdobycia 7 milionów głosów Amerykanów polskiego pochodzenia, głosujących w Buffalo, Detroit i Chicago i innych ośrodkach rozrzucanych po całym kraju. Roosevelt utrzymuje w tajemnicy kompromis w odniesieniu do polskiej wschodniej granicy, wiedząc, że na pewno zostanie od odrzucony przez polski rząd na emigracji. Dlatego też Roosevelt wstrzymuje się do czasów wyborów z publicznym wypowiedzeniem swojego stanowiska w odniesieniu do sprawy polskiej, ażeby nie dopuścić do owego, jak to określił, „Polish out-cry”. Taka strategia polityczna to cyniczny oportunizm polityczny, kiedy to osobistą karierę i własne zwycięstwo w wyborach stawia się ponad wolnością i suwerennością całego narodu.
Podążając tą drogą cynicznego oportunizmu, Roosevelt szuka łatwego rozwiązania i jak to sam określa, pozostawia sprawę Polski w gestii Churchilla. Churchill zaś, istniejącą sytuacją określił w następujący sposób: „Jeżeli londyńscy Polacy odmówią negocjowania granic takich, jakie proponuje Rosja (Związek Sowiecki), Wielka Brytania zakończy z nimi swoje stosunki i na pewno nie wystąpi przeciwko sowieckiemu rządowi pod żadnym pozorem przy negocjacjach pokojowych”. Niniejsze cytaty tak Churchilla, jak i zachowanie Roosevelta, uświadamiają, iż nawet tzw. demokracje zachodu, w stosunku do których Polacy mieli bardzo prawe, a może nawet idealistyczne oczekiwania i wiarę w owe demokracje, to jednak rzeczywistość udowodniła, że w wielkiej międzynarodowej polityce nie tylko, że nie ma wdzięczności za niezwykłą lojalność, a nawet bohaterstwo polskiego żołnierza, i niestety nie można liczyć na respektowanie umów i zasad moralnych wypływających z tych umów. To bardzo smutna lekcja historii. W każdej epoce wydaje się zwyciężać ten sam element, a mianowicie element siły, dlatego politycy prowadzący narody, moralnie zobowiązani są do wielkiej i prawdziwej wiedzy, co z ich narodem działo się w przeszłości.
Wielu obserwatorów wydarzeń społeczno-politycznych konstatuje, że historia lubi się powtarzać. Stalin oczywiście kombinacjami i manipulacjami zdecydowanie przewyższa swoich zachodnich partnerów, dla przykładu rozpowszechnia pogląd, że jeżeli Związek Sowiecki otrzyma część Prus Wschodnich z Królewcem, to wówczas będzie skłonny uznać linię Curzona jako granicę pomiędzy Związkiem Sowieckim i Polską. Polacy rozumieją iż oryginalna linia Curzona pozostawiała Lwów w granicach polskich. W tej dyskusji Stalin zaznacza granicę swoich terytorialnych ambicji czerwonym ołówkiem przez amerykański Departament Stanu.
Polski premier Mikołajczyk, który naiwnie wierzył w deklaracje wygłaszane przez Churchilla, a mianowicie o poparciu dla wolnej i niezależnej Polski, był zszokowany, gdy usłyszał od prezydenta Roosevelta (podczas spotkania w Waszyngtonie przed podaniem się do dymisji 24 listopada 1944): „Ani ja, ani nawet Stalin nie proponował linii Curzona jako granicy pomiędzy Polską a Rosją. To był sugestia Churchilla, którą Stalin natychmiast podchwycił i zaakceptował. Sprawa polska pojawia się ponownie na wokandzie rozważana przez „Wielką Trójkę” 30 listopada 1943 r. Roosevelt naciska na Stalina, aby ten odnowił dyplomatyczne stosunki z rządem polskim w Londynie. Jak pamiętamy, Sowieci zerwali je 26 kwietnia 1943 r., ponieważ RP w Londynie 21 kwietnia 1943 r. wysłał notę do Międzynarodowego Czerwonego Krzyża w Genewie, z prośbą o śledztwo w sprawie grobów (4504) polskich oficerów, w Lesie Katyńskim, niedaleko Smoleńska w Związku Sowieckim.
Wówczas Stalin, który sam złożył podpis pod rozkazem zamordowania oficerów, w sposób oszukańczy i nieludzki, właściwie przechodzący pojęcie normalnego umysłu, rzucił na władze Rzeczypospolitej pomówienie, jakoby to Polacy współpracowali z faszystowskimi Niemcami. To perwersyjne i patologiczne kłamstwo szło jeszcze dalej, kiedy to Stalin i jego gang utrzymywał, jakoby to Polscy agenci pozostający na usługach Niemców mieli mordować rosyjskich partyzantów i całą opozycję w Polsce, co sprowadzało się do ukazywania Polaków jako przestępców, a nie jak bohaterów w rzeczy samej, kiedy to oficerowie polscy ze związanymi do tyłu rękoma drutem kolczastym, otrzymywali strzał w tył głowy.
Tego rodzaju historyczne oszustwo oraz perwersyjną logikę myślenia i postępowania można w wielokrotnie spotkać w akcjach NKWD nie tylko wobec Polaków, czy też innych mniejszości narodowych zamieszkujących Związek Sowiecki, ale również w krajach niewielkich państw europejskich. Oszustwo to najkrócej można określić, iż z ofiary totalitaryzm bolszewicki kreował winnego. Wszystkie te działania spowodowały psychologiczne rany i deformacje, z których leczyć się będą przyszłe generacje Polaków.
W Teheranie następuje psychologiczno-ideologiczna kapitulacja zachodu przez Stalinem. Obaj przywódcy wolnego świata zaczynają składać Stalinowi oferty, i nawet w składaniu tych ofert, starają się wzajemnie prześcigać. Churchill absolutnie z własnej i nieprzymuszonej woli oferuje Rosji to, czego się sam Stalin nie domaga – a mianowicie dostęp do niezamarzających portów, dowodząc, że tak wielkie terytorium jak Rosja jest predestynowane do posiadania wielkich portów na Adriatyku i Morzu Śródziemnym. Zdumiewającym jest, iż opinię tę wyraża premier Wielkiej Brytanii, bo przecież to właśnie Wielka Brytania konkurowała o dostęp do tych portów. Zaś Roosevelt w tajemnicy przed Churchillem oferuje Stalinowi wpływy i Indiach i wprowadzenie tam po wojnie sowieckiego modelu rządów.
W czasie konferencji w Teheranie można zanotować tylko jeden szlachetny gest Churchilla, a mianowicie: kiedy Stalin zażąda, by po wojnie rozstrzelać 50 tys. niemieckich oficerów metodą jak w Katyniu, Churchill odpowiada: „Raczej sam poszedłbym do tego lasu i zastrzeliłbym się niż przypieczętowałby swoim podpisem i honorem takie barbarzyństwo, a także honorem mojego kraju”. Zgodnie z tym, co twierdzą historycy, Stalin wyeliminował Churchilla w podejmowaniu najważniejszych decyzji na konferencji. Wszyscy historycy sądzą, że Churchill był pomijany i niepożądany przez Roosevelta . Wszystkie decyzje podjęte w Teheranie wkrótce były znane Hitlerowi i Japończykom. W dalszym komentarzu dotyczącym konferencji w Teheranie, stworzonym na podstawie relacji Harry’ego Hopkinsa można wnioskować, iż Roosevelt jechał do Teheranu wierząc, że zdoła doprowadzić do zbliżenia ideologicznego, tzn. do zapełnienia luki ideologicznej między Wschodem a Zachodem i z tego powodu przyjął postawę imperialnego arbitra pomiędzy Wielką Brytanią i Związkiem Sowieckim. Roosevelt sugerował Stalinowi, iż Ameryka jest bardziej predestynowana do zrozumienia potrzeb Związku Sowieckiego, niż konserwatywna potęga imperialna, która w przeszłości decydowała o układzie sił światowych. Amerykańsko-sowieckie porozumienie w polityce, twierdził Roosevelt, powinno również ostatecznie wyrazić się w jedności militarnej.
Takim sposobem dotarliśmy do 12 grudnia 1943 r. kiedy to prezydent Czech, Edward Benes jedzie do Moskwy i podpisuje układ sowiecko-czeski mimo silnego sprzeciwu Edena.
20 stycznia 1944 roku, za pomocą „Enigmy” władze brytyjskie odnotowują informacje o sowieckiej ofensywie rozpoczętej na początku stycznia 1944 roku i odwrocie Niemców na wszystkich odcinkach frontu Wschodniego od Leningradu do Kaukazu. W tym czasie wojska niemieckie liczą około 4 milionów żołnierzy, 209 dywizji, w tym 26 dywizji pancernych, oraz 2100 samolotów w linii, walczących na froncie Wschodnim. Jeszcze na początku 1944 roku jest to jeszcze gigantyczna siła militarna. W marcu i kwietniu 1944, Niemcy przerzucają po kilka dywizji z Grecji, Jugosławii i Węgier do Związku Sowieckiego, aby poprawić krytyczną sytuację na froncie Wschodnim.
Armia Czerwona zaczyna ofensywę dysponując dwukrotną przewagą –
8 milionów żołnierzy pod bronią, 5 tysięcy samolotów w pierwszej linii i
12 tysięcy czołgów; głównie produkcji amerykańskiej i brytyjskiej.
Alianci do momentu wylądowania w Normandii : 6 czerwca 1944 ponosili duże straty od Niemców. Niemcy dominowali na Bałkanach i na froncie Zachodnim. Gdzie wciąż dysponowali 58 dywizjami, około 570 -cioma samolotami. W lotnictwie alianci mieli ogromną przewagę nad Niemcami dysponując flotą powietrzną licząca 11 tys. samolotów.
22 stycznia 1944 roku alianci lądują pod Anzio, tworząc front wzdłuż wybrzeży Włoch. Tej samej nocy amerykańskie bombowce bombardują Magdeburg w Niemczech.
2 lutego 1944 roku w Polsce AK likwiduje generała Franza Kutscherę, szefa SS i Policji w Warszawie. Ten heroiczny akt spotyka się z brutalną odpowiedzią, gestapo likwiduje 320 niewinnych mieszkańców Warszawy.
6 lutego 1944 roku generał Anders ląduje ze swoim wojskiem, II Korpusem w Neapolu. Po długich i krwawych walkach II Korpus gen. Andersa 18 maja 1944 roku zdobywa Monte Cassino, po tym jak próbowało, zdobyć to wzgórze, nigdy wcześniej nie zdobyte, aż 8 armii alianckich. Żołnierze zwycięskiej armii umieszczają zwycięską polską flagę na murach zrujnowanego amerykańskimi nalotami klasztoru.
Bez względu na ofiary i daninę krwi Polaków na wszystkich anty-niemieckich frontach podczas Konferencji Jałtańskiej, na Krymie, obradującej pomiędzy 4-11 lutego 1945 roku przywódcy Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Związku Sowieckiego podejmują decyzję o oddaniu Związkowi Sowieckiemu całej tzw. Polski Kresowej, co stanowiło ponad 1/3 terytorium Polski z 1939 roku, obszar o powierzchni 178 920 km kwadratowych i około 12 milionów ludności.
29 marca 1945 roku, z rozkazu Stalina NKWD aresztuje w Pruszkowie 16 polskich przywódców Państwa Podziemnego. Zostają osadzeni na Łubiance i tam poddani fikcyjnemu procesowi. Tylko Pużak powraca do Polski, gdzie umiera poddany procesowi z torturami.
Ponadto przed wyborami powszechnymi w Polsce, sprzymierzeńcy przystali na żądanie Stalina i zaakceptowali marionetkowy, utworzony w Moskwie rząd komunistyczny rzekomo polski (tylko z nazwy). Ale jako rząd Tymczasowy. To była podstawa utraty niezależności Polski na skutek braku wyborów Powszechnych i powołaniu 22 lipca 1945 roku Rządu Lubelskiego, co przesądziło o blisko pół-wieku trwającej zależności od Związku Radzieckiego. Wydarzenia te często nazywa się IV rozbiorem Polski.
5 lipca 1945 roku rządy alianckie przestają uznawać polski rząd na uchodźstwie i zaczynają uznawać Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej wybrany przez NKWD spośród polskich więźniów politycznych i wojennych znajdujących się w Związku Sowieckim.
Rząd Polski na Uchodźstwie, nigdy nie zaakceptował postanowień Konferencji Jałtańskiej.
