Nie ma wolności bez niepodległości!

Polska Moją Ojczyzną

Nie ma wolności bez niepodległości!

Drugi maja jest obchodzony jako Dzień Polonii i Polaków za granicą. Został on ustanowiony przez Sejm RP z inicjatywy Senatu RP w 2002 roku. To szczególny czas, by przypomnieć, że z dala od ojczyzny mieszka około 20 mln ludzi polskiego pochodzenia. Wśród nich są zarówno osoby, które wyemigrowały z kraju, jak też ich potomkowie urodzeni już poza Polską. W tym dniu pragnę podziękować wszystkim naszym rodakom mieszkającym na obczyźnie za krzewienie kultury, wiary, tradycji, podtrzymywanie pamięci o historii Polski oraz dbanie o tożsamość narodową. Pełne uznania jest Wasze kształtowanie postaw patriotycznych, głównie wśród najmłodszego pokolenia Polaków w domach, szkołach i ośrodkach polonijnych. Dzięki Waszemu zaangażowaniu, codziennej działalności kulturalnej, edukacyjnej oraz organizacyjnej umacniacie dziedzictwo narodowe poza granicami ojczyzny, a przez to budujecie polskość w swoich środowiskach i miejscach zamieszkania.

W tym czasie oddajemy także hołd Polakom, którzy zostali wysiedleni, których ziemie zostały zabrane, oraz tym, którzy wyemigrowali z przyczyn politycznych i ekonomicznych. Tego samego dnia, jest obchodzony również Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej, który został uchwalony w 2004 roku przez Sejm RP, by podkreślić znaczenie symboli narodowych.  Warto pamiętać, że pod koniec II wojny światowej 2 maja 1945 roku polscy żołnierze zdobywający stolicę Niemiec powiesili biało-czerwoną flagę na Kolumnie Zwycięstwa oraz na Reichstagu w Berlinie. W latach PRL ówczesna władza komunistyczna 2 maja zdejmowała flagę Polski, aby nie była ona widoczna w dniu Święta Narodowego Trzeciego Maja, upamiętniającego uchwalenie pierwszej w Europie i drugiej na świecie Konstytucji 3 maja w 1791 roku.

Prezydent RP Andrzej Duda podczas tegorocznej uroczystości z okazji Dnia Flagi Rzeczypospolitej Polskiej oraz Dnia Polonii i Polaków za Granicą powiedział, że „rocznica uchwalenia Konstytucji 3 maja stała się świętem patriotycznym. Jest to święto wiary w suwerenną i niepodległą Rzeczpospolitą, w jej odrodzenie, w pełną wolność, zerwanie kajdanów i uwolnienie się od jarzma obcych mocarstw”.

Flaga Rzeczypospolitej jest symbolem jedności, przywiązania do wartości i barw. Została zapoczątkowana od wielkiej chorągwi krakowskiej, gdzie na czerwonym tle był biały orzeł. To ona od pokoleń wskazywała kierunek, gdzie powinni zbierać się rycerze do walki, tworząc wspólnotę i ducha męstwa. W narodzie polskim tradycja szacunku do barw narodowych ma szczególny wymiar poza granicami kraju, gdzie w przeciągu dwóch ostatnich stuleci wyjechało tak wielu Polaków, z powodu zaborów i prześladowań. Część z naszych rodaków zostało przymusowo wywiezionych na Syberię. Tysiące Polaków wyjechało za chlebem, w poszukiwaniu lepszego życia, dążąc do poczucia bezpieczeństwa. Wielu z nich osiedliło się w Ameryce Północnej, Ameryce Południowej, Europie Zachodniej czy Australii. Inni natomiast pozostali poza granicami ojczyzny w wyniku decyzji politycznych i zmian granic Rzeczypospolitej.

Mimo, że jesteśmy rozrzuceni po całym świecie to łączy nas jedno – kochamy Polskę, uważamy ją za swoją ojczyznę i kultywujemy najcenniejsze wartości, których nauczyli nas nasi przodkowie. Tworzymy silną wspólnotę opartą na tym samym pochodzeniu, kulturze, zwyczajach i języku. Według badań, w latach 1980 na skutek uwarunkowań politycznych i ekonomicznych na stałe z Polski wyjechało około 1,3 mln osób. Znaczna większość zdecydowała się na wyjazd do Niemiec, było to 42% w latach 1980-1989, 6% Polaków wyemigrowało do Stanów Zjednoczonych, a po 6% do Włoch, Francji, Austrii i Grecji, a także Kanady (ok. 3-4%). Wielu emigrantów w obliczu panującego wówczas w kraju stanu wojennego zaczęło budować emigracyjne struktury oporu wobec komunistycznej władzy, poza granicami Polski, tworząc tam media i organizacje polonijne. Przy okazji Dnia Polonii i Polaków za Granicą warto wspomnieć również losy milionów rodaków, którzy zostali wysiedleni z Kresów Wschodnich w latach 1940-1946, jak też tych, którzy pozostali na swojej ojcowiźnie, na terenach należących dzisiaj do Litwy, Białorusi i Ukrainy.

Dzień 2 maja to nie tylko czas refleksji nad przeszłością naszej ojczyzny, ale także szansa na spojrzenie z nadzieją w przyszłość. Polonia i Polacy mieszkający poza krajem odgrywają kluczową rolę w budowaniu relacji społeczno – gospodarczo – politycznych między Polską, a innymi krajami oraz w promowaniu dobrego wizerunku naszej ojczyzny na arenie międzynarodowej. Optymistyczną informacją jest fakt, że między 2017, a 2022 rokiem do Polski wróciło blisko 160 tys. emigrantów, jak podają badania Głównego Urzędu Statystycznego.

Nie ma wolności bez niepodległości! Wiwat Maj, 3-ci Maj! 

Na przestrzeni wieków Konstytucja 3 Maja stała się symbolem polskiej tożsamości narodowej i dumy, niezłomnej woli walki o wolność i demokrację. Uchwalenie Ustawy Rządowej w 1791 roku na Sejmie Czteroletnim przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego było wyrazem dążenia do reform w duchu oświeceniowych ideałów. Miała ona na celu ograniczenie władzy królewskiej, wprowadzenie zasad demokratycznych oraz zapewnienie równości obywatelskiej. Na jej podstawie przyjęto monteskiuszowski podział władzy na prawodawczą, wykonawczą i sądowniczą, a także zniesiono m.in. liberum veto, konfederacje i wolną elekcję.

Konstytucja zmieniła ustrój państwa na monarchię dziedziczną, ograniczyła w znacznym stopniu demokrację szlachecką, odbierając prawo głosu i decyzji w sprawach państwa szlachcie nieposiadającej ziemi (gołocie), wprowadziła częściowe zrównanie praw osobistych mieszczan i szlachty oraz zapewniła chłopom ochronę państwa, w ten sposób łagodząc nadużycia pańszczyzny. Mimo, że Konstytucja 3 maja obowiązywała tylko przez 14 miesięcy, była bezprecedensowym osiągnięciem narodu polskiego, który dążył do zachowania suwerenności, jak też rozwoju gospodarczego i politycznego kraju. W dniu ustanowienia Konstytucji 3 maja przestała istnieć Rzeczpospolita Obojga Narodów, a w jej miejsce została powołana Rzeczpospolita Polska. Święto Konstytucji 3 maja obchodzono w naszej ojczyźnie do ostatniego rozbioru, czyli do 1795 roku.

Świętowanie 3 Maja było zakazane we wszystkich zaborach. Dopiero po I wojnie światowej, kiedy Polska odzyskała niepodległość w 1918 święto Konstytucji 3 maja zostało wznowione. W czasie okupacji niemieckiej i radzieckiej podczas II wojny światowej było zabronione świętowanie 3 maja, ale mimo to pamięć o „majowej jutrzence” zapisała się głęboko w sercach Polaków, zarówno w kraju jak i na emigracji oraz była wyrażana w dziełach literackich, poezji, pieśniach i kazaniach duchownych. Dopiero w 1981 roku władza PRL wydała zezwolenie na obchody rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja. Od 1989 roku święto Konstytucji 3 maja ponownie zostało ustanowione jako święto narodowe, a od 2007 roku obchodzone jest również na Litwie.

Jedną z najbardziej znanych pieśni patriotycznych śpiewanych 3 maja jest „Witaj majowa jutrzenko”, która została napisana w trakcie powstania listopadowego przez jej uczestnika Rajnolda Suchodolskiego. Utwór ten jest wykonywany tradycyjnie co roku 3 maja podczas podnoszenia flagi państwowej na Placu Zamkowym w Warszawie, w czasie obchodów rocznicowych.

1. 1. 1. 1. 1. 1. 1. 1. 1. 1. 1. Witaj majowa jutrzenko,

Świeć naszej polskiej krainie,

Uczcimy ciebie piosenką,

Która w całej Polsce słynie.

Witaj Maj! Trzeci Maj,

u Polaków błogi raj!

1. 1. 1. 1. 1. 1. 1. 1. 1. 1. 2. Witaj dniu trzeciego maja,

Który wolność nam zwiastujesz,

Pierzchła już ciemiężców zgraja,

Polsko dzisiaj tryumfujesz

Witaj Maj! Trzeci Maj,

u Polaków błogi raj!

1. 1. 1. 1. 1. 1. 1. 1. 1. 1. 3. Wrogów tłuszcze wyrok Boski

Zmiótł z powierzchni polskich łanów,

Znikła boleść, znikły troski,

Nie ma w Polsce obcych panów

Witaj Maj! Trzeci Maj,

u Polaków błogi raj!

 Jak być wolnym człowiekiem?

Przy okazji 223 rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja warto przypomnieć słowa ojca świętego Jana Pawła II, który w dwusetny jubileusz Konstytucji, w 1991 roku, skierował do rodaków te pamiętne słowa:

„Tradycja 3 maja należy do dziejów jego duszy, podobnie jak należy do dziejów duszy wszystkich rodaków. Nasze dzisiejsze modlitewne wołanie: »Naucz nas być wolnymi«, było aktualne wtedy, przed dwustu laty. Konstytucja 3 maja stanowiła na nie odpowiedź zasadniczą. Wszyscy czujemy, jak jest ono aktualne dziś, po dwustu latach. Wolności nie można tylko posiadać, nie można jej zużywać. Trzeba ją stale zdobywać i tworzyć”. Bogarodzico Dziewico! Ty, którą ośmielamy się od stuleci nazywać Królową Polski – w szczególności w dniu 3 maja!

Ojcze Święty naucz nas być wolnymi ludzmi!

3 maja kościół katolicki w Polsce obchodzi także uroczystość Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski. Święto to zostało ustanowione przez papieża Benedykta XV w 1920 na prośbę polskich biskupów, po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku. Nawiązuje ono do ważnych wydarzeń z historii naszej ojczyzny: obrony Jasnej Góry przed Szwedami w 1655 r., ślubów króla Jana Kazimierza – powierzenia królestwa opiece Matki Bożej oraz do uchwalenia Konstytucji 3 Maja.

Przy okazji tej uroczystości warto przypomnieć o ważnym wydarzeniu, które miało miejsce 3 maja 1966 roku na Jasnej Górze, podczas obchodów Tysiąclecia Chrztu Polski. Tego dnia Prymas Polski Kardynał Stefan Wyszyński, wraz z całym Episkopatem, oddał Ojczyznę Polskę Maryi, Matce Kościoła, w Jej macierzyńską niewolę na kolejne tysiąc lat. Przy wielotysięcznym tłumie pielgrzymów na jasnogórskich błoniach mówił: “Chcemy oddać naród i całą Ojczyznę w macierzyńską, słodką niewolę Maryi za wolność Kościoła w świecie i w Polsce!”.

Z okazji Narodowego Święta Trzeciego Maja życzę wszystkim Polakom mieszkającym w kraju i za granicą, abyśmy zawsze byli dumni z tego, że jesteśmy Polakami, pamiętali o wartościach, które kształtują naszą tożsamość narodową, przekazywali je kolejnym pokoleniom i każdego dnia poprzez sumienną pracę służyli Bogu i Ojczyźnie. 

Pragnę również przypomnieć życzenia, które skierował przed laty św. Jan Paweł II „Niech ta sama prawda i mądrość, jaka wyraziła się w majowej Konstytucji, ukształtuje dalszą przyszłość Rzeczypospolitej w duchu sprawiedliwości i miłości społecznej dla dobra wszystkich ludzi i chwały Boga samego”.

                                                                                                            Małgorzata Jaroszek