Rosyjska dezinformacja – cz. II
Przykłady rosyjskich operacji
Przede wszystkim trzeba pamiętać, że Rosjanie działają często w sposób skryty, nie pod własną flagą. Myślę, że najbardziej przekonujące dla naszych czytelników byłoby, gdyby zobaczyli to na obcym przykładzie i może być nim dla nas Mołdawia. Tam służby rosyjskie założyły zarówno organizacje LGBT, jak i organizacje fundamentalistów prawosławnych „Liga Ortodoksyjna”, a na czele obu stali oficerowie służb rosyjskich i zwalczali się nawzajem, zarządzając konfliktem – powiedział w rozmowie z serwisem Fronda.pl, ekspert od Rosji i Ukrainy profesor Przemysław Żurawski vel Grajewski.
Rosyjska dezinformacja w Polsce
Pierwszym istotnym obszarem rosyjskiej dezinformacji jest forsowanie nieufności wobec istniejących sojuszy. Kreml stara się utrzymać przekonanie, że nasz kraj znajduje się w sytuacji podobnej do tej z okresu międzywojennego, kiedy to Polska mogła zostać porzucona przez sojuszników takich jak Wielka Brytania i Francja. Prof. Żurawski vel Grajewski podkreśla, że jest to oderwanie od faktów, gdyż współczesne sojusze, szczególnie z udziałem Stanów Zjednoczonych, mają zupełnie inną dynamikę i historyczne podstawy. Przypomina, że w trakcie II wojny światowej Amerykanie stracili około 418 500 amerykańskich żołnierzy, a prawie 672 tysiące amerykańskich żołnierzy zostało rannych. Ponadto USA straciły: 41 000 samolotów, 12 lotniskowców, 11 krążowników, 71 niszczycieli, 52 okręty podwodne i kilkaset mniejszych okrętów. Szacuje się, że przeliczając to na pieniądze, całkowite straty USA w tracie II wojny światowej wyniosły 341 miliardów dolarów, co odpowiada ponad 4,1 bilionowi dolarów w wartościach skorygowanych o inflację do 2021 roku. Mało kto jednak zadaje sobie trud, żeby to w ogóle sprawdzić.
Historyczne Wyobrażenia o Ukrainie
Kolejnym ważnym elementem rosyjskiej dezinformacji jest podtrzymywanie wyobrażenia, że ukraińskie sentymenty narodowe są takie same jak w latach trzydziestych i czterdziestych XX wieku. Kreml próbuje zniekształcić obraz Ukrainy, mieszając zachodnią Ukrainę z całym krajem, co ma na celu wzbudzenie lęków i nieufności wśród Polaków. Profesor zauważa, że jest to równie absurdalne, jak przekonywanie, że w Polsce istnieje potężny ruch narodowy domagający się wyrzucenia Niemców z Gdańska, Opola czy Olsztyna.
Rozmaite Strategie Dezinformacji
Rosyjska dezinformacja jest dostosowana do różnych grup odbiorców. Dla konserwatystów Putin jest przedstawiany jako obrońca przed “zgnilizną” Zachodu, dla sierot po komunizmie jest spadkobiercą Związku Sowieckiego, a dla osób czujących się zagrożonych przez fundamentalizm muzułmański – krzyżowcem walczącym w Syrii. Ekspert zauważa też, że przekazy te są wzajemnie sprzeczne, ale skuteczne w zależności od grupy docelowej.
Dezinformacja w Niemczech i współpraca z Rosją
Profesor odnosi się także do specyficznej współpracy niemiecko-rosyjskiej w kontekście dezinformacji. Przykładem jest chociażby Nord Stream 2, gdzie różne teorie spiskowe są lansowane, aby zdezorientować i podzielić opinię publiczną. Wskazuje również na działania Niemiec, które odmawiały dostaw broni dla Ukrainy, co według profesora miało na celu wzmocnienie pozycji Rosji w Europie Wschodniej.
Według niego, Niemcy unikają wysyłania większych transportów istotnego uzbrojenia na Ukrainę, co jest politycznie strawnym wyborem dla niemieckiego społeczeństwa, które jest w większości nastawione pacyfistycznie. Niemieckie władze próbują tworzyć wrażenie, że „odcinając dostawy broni na Ukrainę, tłumią wojnę”, co Żurawski vel Grajewski określa jako „logiczny absurd”.
Kolejnym elementem jest również duża skala korupcji niemieckiej klasy politycznej przez Rosję oraz strategiczne cele Niemiec, Francji i Rosji. Te trzy kraje, według Żurawskiego vel Grajewskiego, dążą do wyparcia USA z europejskiego systemu bezpieczeństwa. Niemcy nie życzą sobie wzmocnienia roli Stanów Zjednoczonych w Europie, szczególnie w jej środkowo-wschodniej części.
Do tego wszystkiego dochodzi także fakt, że niemieckie społeczeństwo może być podatne na propagandę rosyjską, która wykorzystuje analogie historyczne do sytuacji Niemiec po I wojnie światowej, argumentując, że upokorzenie Rosji może prowadzić do powstania „rosyjskiej III Rzeszy”.
Postawa Niemiec wobec wsparcia Ukrainy jest więc kształtowana przez wewnętrzne polityczne kalkulacje, wpływy rosyjskie oraz strategiczne cele długoterminowe, które obejmują ograniczenie roli USA w Europie.
Polski kontekst i wpływy
W Polsce rosyjskie wpływy są często przekazywane przez Niemcy. Rosja nie cieszy się w Polsce podziwem ani szacunkiem, ale wielu Polaków zafascynowanych Unią Europejską nie dostrzega, że jest ona zdominowana przez Niemcy, co służy do przekazywania rosyjskich dezinformacji właśnie tą drogą. Prof. Żurawski vel Grajewski zauważa, że to porozumienie niemiecko-rosyjskie jest często ignorowane, pomimo że ma znaczący wpływ na politykę i gospodarkę Polski.
Strategia skłócania
Kreml dąży do podziałów i konfliktów zarówno w kraju, jak i na arenie międzynarodowej. Przekaz do Polaków jest ukierunkowany na skłócanie z Ukraińcami, Litwinami oraz podsycanie lęków przed zdradą sojuszników. Ponadto Rosja tworzy dla każdego kraju dostosowany przekaz, który ma na celu destabilizację i osłabienie wewnętrznej spójności.
Konkludując, profesor Żurawski vel Grajewski podkreśla, że rosyjska dezinformacja to skomplikowana i wielowymiarowa strategia, która dostosowuje się do różnych odbiorców i sytuacji. Jej celem jest osłabienie sojuszy, wzbudzenie nieufności i podziałów oraz manipulowanie opinią publiczną na korzyść Rosji. W Polsce, jak i w innych krajach, kluczowe jest rozpoznawanie i przeciwdziałanie tym wpływom, aby zapewnić stabilność i bezpieczeństwo na arenie międzynarodowej.
“Mędrcy Syjonu”
Protokoły Mędrców Syjonu to jedno z najbardziej znanych i szkodliwych narzędzi dezinformacji używanych przez Rosję. Ta fałszywa publikacja, rzekomo dokumentująca plany żydowskiej dominacji nad światem, była w rzeczywistości tworem rosyjskiej tajnej policji politycznej (Ochrany) na początku XX wieku. Jest też ona doskonałym przykładem wielu technik rosyjskiej dezinformacji, które w takiej czy innej formie są wykorzystywane przez Kreml nieustannie. Poniżej omówienie, w jaki sposób Protokoły Mędrców Syjonu ilustrują rosyjską strategię dezinformacji. Niech ten przykład posłuży jako jeden ze schematów, jakim posługują się na Kremlu.
Powstanie i publikacja
Protokoły zostały po raz pierwszy opublikowane w Rosji w 1903 roku, a następnie szeroko rozpowszechnione po Rewolucji Październikowej w 1917 roku. Celem było osłabienie rewolucyjnych ruchów i skierowanie gniewu społecznego na Żydów. Sfabrykowane dokumenty miały przedstawiać tajne zebrania żydowskich przywódców planujących przejęcie kontroli nad światem.
Źródła inspiracji
Protokoły były w dużej mierze plagiatem wcześniejszych antysemickich prac, takich jak satyryczne dzieło francuskiego pisarza Maurice’a Joly’ego, które krytykowało Napoleona III. Dzieło Joly’ego zostało przerobione, aby pasowało do narracji o żydowskim spisku.
MECHANIZMY DEZINFORMACJI
Kreacja fikcyjnego wroga
Protokoły wykorzystują istniejące antysemickie uprzedzenia, aby stworzyć obraz Żydów jako wrogów publicznych, dążących do globalnej dominacji.
Tworzenie wroga pozwalało na mobilizację społeczeństwa przeciwko określonej grupie, co odwracało uwagę od rzeczywistych problemów wewnętrznych Rosji. Obecnie na przykład – wiadomość z 26.06.2024 – władze Rosji chcą mordować rodziny osób „spiskujących z demonami”!
Szerzenie kłamstw
Dokumenty te były szeroko dystrybuowane i promowane przez różne rządy, organizacje i osoby prywatne na całym świecie, a protokoły były przetłumaczone na wiele języków i stały się “dowodem” w rękach antysemitów w różnych krajach.
Wzmacnianie poprzez powtarzanie
Regularne przypominanie i powtarzanie kłamstw – podobnie jak w metodzie Goebbelsa – zawartych w Protokołach utrwalało ich przekaz w świadomości publicznej.
Nawet po demaskowaniu Protokołów jako fałszywki, ich wpływ na antysemickie nastroje był i czasem nadal jest znaczący.
SKUTKI DEZINFORMACJI
Podsycanie antysemityzmu
Protokoły Mędrców Syjonu były używane jako narzędzie propagandy przez nazistowskie Niemcy i inne ruchy antysemickie na całym świecie, przyczyniając się do Holokaustu i innych aktów przemocy przeciwko Żydom.
Polaryzacja społeczna
Publikacja i promocja Protokołów przyczyniły się do głębokiej polaryzacji społeczeństw, wzmacniając uprzedzenia i nietolerancję wobec Żydów.
Długotrwały wpływ
Mimo że Protokoły zostały wielokrotnie zdemaskowane jako fałszerstwo, ich wpływ trwa do dzisiaj. Są one nadal używane przez różne grupy ekstremistyczne i teoretyków spiskowych jako “dowód” na istnienie żydowskiego spisku. Są one klasycznym przykładem rosyjskiej dezinformacji, wykorzystującej kłamstwa i manipulacje do osiągnięcia politycznych celów. Poprzez tworzenie fikcyjnych dokumentów i ich szerokie rozpowszechnienie, Rosja skutecznie zasiała nieufność i nienawiść, które miały długotrwałe i tragiczne skutki. Ta strategia dezinformacji jest nadal wykorzystywana w różnych formach do dnia dzisiejszego, pokazując, jak potężnym narzędziem może być fałszywa informacja. Przykładem jest rozpowszechnianie w ramach „operacji specjalnej” informacji o rzekomym powszechnym nazizmie wśród Ukraińców.
Włodzimierz Bączkowski: analiza relacji Rosji z Zachodem
Włodzimierz Bączkowski, znany teoretyk prometeizmu, miał wyraziste i często niepoprawne politycznie poglądy na temat Rosji. Jego analizy podkreślały unikalny charakter rosyjskiego państwa oraz trudności, jakie napotyka w relacjach z Zachodem. Bączkowski argumentował, że korzenie państwa rosyjskiego tkwią głównie w Azji, a nie – jak nawet dzisiaj jest to błędnie postrzegane – w Europie i Zachodzie. Choć Rosja ma pewne europejskie elementy, zwłaszcza przez wpływy bizantyjskie i wschodnie chrześcijaństwo, to jednak dominujące są wpływy azjatyckie, tatarskie i chińskie. Bączkowski uzasadniał to analizą rosyjskiej strategii, kultury i sposobu działania państwa, które bardziej zbliżone są do modeli azjatyckich niż europejskich.
Jednym z kluczowych wniosków Bączkowskiego było przekonanie, że Rosja jest strukturalnie niezdolna do porozumienia z Zachodem. Zamiast tego, łatwiej nawiązuje relacje z Chinami, co wynika z podobieństw kulturowych i strategicznych między tymi krajami.
Ponadto, Bączkowski jako jeden z pierwszych zwrócił uwagę na kolonialny charakter Rosji. Wykazał, że zarówno carska Rosja, jak i Związek Sowiecki były państwami kolonialnymi, eksploatującymi podbite narody i ich zasoby. Podkreślał dynamiczny rozrost terytorium rosyjskiego od czasów Księstwa Moskiewskiego do Imperium Rosyjskiego jako dowód kolonialnej polityki ekspansji.
Mariusz Paszko
