I Światowy Kongres Edukacji i Nauki Polskiej za Granicą
5 – 9 lipca 2023 r.
Sprawozdanie
I Światowy Kongres Edukacji i Nauki Polskiej za Granicą to bardzo ważne i zarazem pierwsze wydarzenie w najnowszej historii relacji Ojczyzny z Polonią świata odbyło się pod honorowym patronatem Małżonki Prezydenta RP Agaty Kornhauser-Dudy. Organizatorem Kongresu był Instytut Rozwoju Języka Polskiego im. św. Maksymiliana Marii Kolbego. Współorganizatorzy kongresu to: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Ministerstwo Edukacji i Nauki, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą oraz Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej.
Kongres odbywa się kilka dni po zakończeniu VI Zjazdu Polonii i Polaków z Zagranicy, jaki odbywał się w Warszawie i Pułtusku. Zjazd był owocem współpracy Rady Polonii Świata i Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” i odbywał się pod patronatem p. Prezydenta Andrzeja Dudy!
W kilkudniowym spotkaniu w Jachrance koło Warszawy – w dyskusjach, różnych panelach na temat nauczania języka ojczystego, jak też o projektach Państwa Polskiego odnośnie Polonii żyjącej w tylu krajach świata uczestniczyło ponad 500 osób z 41 krajów świata. Rzecz oczywista, nie licząc przedstawicieli różnych urzędów państwowych, czy obsługi logistycznej kongresu. Ucieszyłem się spotkawszy na początku kongresu ks. prof. Pawła Bortkiewicza TChr, należącego do tego samego zgromadzenia zakonnego co piszący ten reportaż. Podziwiam mojego zakonnego współbrata w zaangażowaniu nie tylko w pogłębianiu etyki, teologii moralnej Kościoła, ale także jego praca dydaktyczna i zaangażowanie w różnych mediach w Polsce, by wyjaśniać pewne kwestie, jakie pojawiły się w ostatnich latach w naszym kraju i wprowadziły sporo bałaganu w życiu Polaków i polskich rodzin!
Kongres rozpoczęliśmy 5 lipca 2023 r. od oglądnięcia kilku filmów, spośród których każdy z uczestników mógł sobie wybrać. Przed projekcją filmów odbyło się spotkanie z twórcami/reżyserami, a także odbywały się dyskusje panelowe nad filmami. To wydarzenie odbywało się pod hasłem „Tylko miłość jest twórcza”!
Następnego dnia dr hab. Jacek Gołębiowski (prof. KUL)) dyrektor Instytutu Rozwoju Języka Polskiego im. Św. Maksymiliana Marii Kolbego powitał uczestników Kongresu. Następnie występowali przedstawiciele Kancelarii Premiera, Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Ministerstwa Edukacji i Nauki, ORPEG, NAWA. Po wykładzie prof. Jacka Gołębiowskiego „Działania Państwa Polskiego na rzecz Polonii i Polaków w kontekście zmian geopolitycznych” nastąpiło także zaprezentowanie działań Instytutu na rzecz społeczności polonijnej w świecie. Następnie podczas sesji plenarnej przedstawiciele wymienionych powyżej instytucji oraz dyplomaci służby konsularnej (za pośrednictwem nagranych prezentacji ukazywali realia związane z nauczaniem języka polskiego) z Londynu, Kurytyby, Chicago, Reykjaviku, Berlina. Szkoda tylko, że p. konsul z Konsulatu Generalnego w Kurytybie w przekazie filmowym ograniczyła się tylko do wymienienia 6 nauczycieli z Polski, którzy w różnych regionach południowej Brazylii prowadzą kursy języka polskiego. Niestety to nie była prezentacja kompletna, gdyż nie zostały wymienione dziesiątki społeczności polonijnych, które we własnym zakresie prowadzą nauczanie j. polskiego on-line czy też podczas lekcji w salach szkolnych. Stad też wspomniana prezentacja nie była kompletna jeśli chodzi o ilość i miejsca, gdzie nauczany jest j. polski.
I Światowy Kongres Edukacji i Nauki Polskiej za Granicą
Po przerwie obiadowej odbyła się dyskusja panelowa na temat: „Po co nam szkoła polska” oraz „Jak moja szkoła promuje język polski Polskę w swoim środowisku”.
Tego samego dnia, w godzinach popołudniowych, przybył minister edukacji i nauki prof. Przemysław Czarnek, wiceminister Tomasz Rzymkowski, minister Jan Dziedziczak pełnomocnik rządu ds. kontaktów z Polonią. Wśród uczestników była grupa profesorów z KULu, z którymi wraz z Sergiem Sechinskim konsulem honorowym RP na stan Rio Grande do Sul, dopinamy kwestię inauguracji Centrum Jana Pawła II na Papieskim Uniwersytecie Papieskim w Porto Alegre, które nastąpi w ostatnich miesiącach bieżącego roku.
Po przybyciu na salę, gdzie zebranych było ponad 500 Polonusów oraz kilku przedstawicieli rządu uroczyste otwarcie Kongresu odbyło się od odśpiewania naszego Hymnu Narodowego! Wysłuchaliśmy także z atencją nagrania filmowego, w którym do uczestników przesłanie skierowała małżonka p. Prezydenta RP p. Agata Kornhauser-Duda.
Następnie minister prof. Przemysław Czarnek skierował do nas słowa nie tylko pozdrowienia, czy podziękowania za troskę o zachowanie polskich wartości w krajach zamieszkania, ale także przedstawił realia zmian jakie wprowadza jego ministerstwo jeśli chodzi o nauczanie j. polskiego, czy też doceniania nauczycieli polonijnych. Z kolei przemawiał minister Jan Dziedziczak, który w imieniu rządu polskiego odpowiada za prowadzenie polityki polonijnej. Kolejnym mówcą był prof. Jacek Gołębiowski z KUL, obecny dyrektor nowej instytucji, która kilka miesięcy temu została powołana do życia, a mianowicie Instytut Rozwoju Języka Polskiego im. św. Maksymiliana Marii Kolbego. Instytut będzie miał swoje przedstawicielstwa w krajach, gdzie żyją Polacy, aby troszczyć się o nauczanie języka polskiego oraz zachowanie naszych narodowych wartości i tożsamości polskiej.
Przedstawiciele rządu polskiego obecni na Kongresie potwierdzili, to co VI Zjazd Polonii i Polaków z Zagranicy zaproponował, a mianowicie, że w 2024 r. zostanie zorganizowany Światowy Zjazd Młodzieży Polonijnej. To właśnie młodzi Polonusi z całego świata są przyszłością nie tylko krajów swego zamieszkanie, ale również podejmą dalszą pracę mającą na celu zachowanie i pielęgnowanie polskich wartości narodowych.
Następnie kilku Polonusów oraz przedstawicieli organizacji wspierających nauczanie języka polskiego, czy też prowadzących szkoły polskie w wielu krajach zostało uhonorowanych „Medalem Komisji Edukacji Narodowej”, który był wręczany przez ministra Jana Dziedziczaka, jak też ministra Przemysława Czarnka zaproszonym osobom do przyjęcia odznaczeń przyznanych przez Ministerstwo Edukacji i Nauki. Minister prof. Przemysław Czarek uhonorował 3 osoby (prof. Marka Jana Chodakiewicza z USA, ks. Zdzisława Malczewskiego rektora PMK z Brazylii, oraz prof. Aleksandrę Piasecką-Till z UFPR w Kurytybie) złotym Medalem Zasłużony dla Nauki Polskiej „Sapientia et Veritas”!
W kolejnym dniu program Kongresu był bardzo bogaty. A mianowicie można było zwiedzać wybrane historyczne miejsca w Warszawie, jak też panele dyskusyjne oraz sesje warsztatowe. W godzinach popołudniowych uczestnicy Kongresu mogli wziąć udział w wycieczkach edukacyjnych. Po kolacji odbył się koncert Jacka Kowalskiego – polskiego historyka sztuki, poety i pieśniarza, tłumacza literatury starofrancuskiej na j. polski, profesora nadzwyczajnego UAM w Poznaniu.
W sobotę od godz. 9,00 do 14,00 odbywały się sesje wykładowo-warsztatowe prezentujące tematykę związaną z polskimi korzeniami, zbiorami polonijnymi i emigracyjnymi, czy też tożsamość narodowa Polonii z perspektywy nauk o bezpieczeństwie. Po południu mieliśmy trochę czasu wolnego, aby w późniejszej porze uczestniczyć w podsumowaniu Kongresu, którego dokonał wiceminister Tomasz Rzymkowski oraz prof. Jacek Gołębiowski dyrektor Instytutu Rozwoju Języka Polskiego im. św. Maksymiliana Marii Kolbego. Znalazło się miejsce w podsumowaniu, aby podziękować wszystkim, którzy w tak krótkim czasie zaangażowali się w organizację i przebieg Kongresu! Po przemówieniach odbył się koncert muzyczny raz uroczysta kolacja. Wystąpił również Jarosław Narkiewicz prezes Światowej Rady Polonijnej, który swoich charakterystycznym językiem wyrażającym patriotyzm, jak też poczucie humoru potrafił swoim przemówieniem dotrzeć do naszych serc i w imieniu uczestników podziękował przedstawicielom rządu i Stowarzyszeniu „Wspólnota Polska” za wszystkie poczynania mające na celu wzmocnienie polskości w naszych społecznościach polonijnym w świecie.
W Niedziele po śniadaniu większość uczestników udała się autokarami do Niepokalanowa, gdzie uczestniczyli we Mszy św. sprawowanej przez JE Biskupa Rafała Markowskiego oraz zwiedzali muzea i spożyli obiad w restauracji „U braci”. Po obiedzie nastąpił powrót do Warszawy. Część uczestników Kongresu udała się autokarem na Dworzec Centralny PKP, aby odwiedzić swoich przyjaciół i krewnych!
Chciałbym odnotować niezastąpioną p. Agatę Pawłowską, która nie patrząc na zmęczenie, przez cały czas trwania tak VI Zjazdu Polonii, jak i Kongresu robiła niezliczoną liczbę zdjęć zamieszczanych w publikacjach Polonijnej Agencji Polonijnej. Obserwując jej zaangażowanie w wybieraniu osób, wydarzeń nie mierzyła swego czasu, jak też ilość kilometrów, które należało odnotować podczas wędrowania między uczestnikami i wydarzeniami związanymi ze Zjazdem Polonii oraz Kongresem, aby swoimi interesującymi ujęciami fotograficznymi dopełnić informacje zamieszczane na portalu Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”:
http://www.wspolnota-polska.org.pl, a także na: https://www.facebook.com/PolonijnaAgencjaInformacyjna. Dzięki zdjęciom p. Agaty, teksty Jej taty, który stara się na bieżąco zamieszczać informacje o wydarzeniach polonijnych, reportaże są bardziej kolorowe, a tym samym zachęcają do czytania zamieszczanych informacji.
Zakończony Kongres przeszedł już do historii ściślejszych i bardzo konkretnych kontaktów Państwa Polskiego z Polonią i Polakami żyjącymi poza granicami kraju! Inicjatywa powołania do życia Instytutu Rozwoju Języka Polskiego im. św. Maksymiliana Marii Kolbego, aby swoją działalnością w krajach, gdzie mamy środowiska polonijne, będzie dużym wsparciem merytorycznym, jak też konkretnym w poszukiwaniu i udostępnianiu Polonii dobrze przygotowanych nauczycieli i materiałów dydaktycznych do nauki języka polskiego, ale dostosowanych do różnorodności naszych środowisk polonijnych.
Opuszczałem w niedzielę 9 lipca 2023 r. hotel – gdzie odbywał się dobrze przygotowany i bardzo bogaty w tematykę Kongres – z głęboką nadzieją, że podjęte starania Państwa Polskiego w realizacji konkretnych projektów popartych przez uczestników kongresowych spotkań, z biegiem czasu zaczną przynosić owoce w poszerzaniu znajomości języka polskiego w środowiskach polonijnych, szczególnie wśród młodego pokolenia!
Zdzisław Malczewski SChr
